MatkaZiemia.ovh

Międzynarodowy zespół naukowców z Uniwersytetów w Göteborgu, São Paulo i Lozannie zbadał ponad 2 tys. skamieniałości i doszedł do wniosku, że przybycie kotowatych z Azji do Ameryki Północnej miało bardzo duży wpływ na różnorodność psowatych, przyczyniając się do wyginięcia aż 40 ich gatunków. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z wiki o psowatych Psowate (Canidae) – rodzina lądowych ssaków drapieżnych (Carnivora) obejmująca między innymi psy, wilki, lisy, kojoty i szakale – łącznie ponad 30 współcześnie żyjących gatunków[2] rozprzestrzenionych na wszystkich kontynentach poza Antarktydą. W Polsce występuje wilk szary (Canis lupus), lis rudy (Vulpes vulpes) i jenot azjatycki (Nyctereutes procyonoides) – introdukowany w 1955. Udomowioną formą wilka jest pies domowy, który od tysięcy lat towarzyszy ludziom jako zwierzę użytkowe, a także domowe. W zapisie kopalnym Canidae znane są od eocenu. Kilka słów z wiki o kotowatych Kotowate (Felidae) – rodzina ssaków z rzędu drapieżnych (Ca...

Cotopaxi od dwóch tygodni jest jak tykająca bomba. Wulkan uaktywnił się w 14 sierpnia br. i od tej pory niepokoi mieszkańców. Część z nich w obawie o swoje życie opuściła swoje domy. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o Ekwadorze Ekwador (Republika Ekwadoru; hiszp. Ecuador, República del Ecuador) – państwo w Ameryce Południowej położone nad Oceanem Spokojnym, jedno z czterech powstałych w wyniku rozpadu Wielkiej Kolumbii w 1830 r. Sąsiaduje od północy z Kolumbią, a od południa z Peru. W skład Ekwadoru wchodzą także położone na Oceanie Spokojnym Wyspy Galapagos – są jego największą atrakcją turystyczną. Nazwa kraju pochodzi od hiszpańskiego słowa oznaczającego równik. Pierwsze ślady osadnictwa na ziemiach należących do Ekwadoru pochodzą z ok. 8000 p.n.e. Tereny te, zamieszkane przez liczne rolnicze plemiona indiańskie, król Tupa Inca Yupanqui włączył w granice państwa Inków w drugiej połowie XV w. Obszar Ekwadoru został odkryty i od 1526 roku penetrowany przez His...

Podczas wizyty w stanie Alaska prezydent USA Barack Obama oficjalnie przywróci w poniedziałek najwyższemu szczytowi Ameryki Północnej, McKinley, jego tradycyjną indiańską nazwę – Denali. Zakończy to wieloletni spór o nazewnictwo góry. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o Denali Denali (6194 m n.p.m.; w latach 1896-2015 Mount McKinley[1]) — najwyższy szczyt Ameryki Północnej – co zapewnia mu miejsce w Koronie Ziemi – położony w górach Alaska (USA). Objęty jest Parkiem Narodowym Denali. Denali zbudowany jest ze skał krystalicznych (głównie granitów i łupków krystalicznych). Jego masyw pokryty jest wiecznym śniegiem i lodowcami, a największy z nich – o długości ok. 50 km – to lodowiec Muldrow. Względem otaczających go dolin występuje u jego stoków jedna z największych deniwelacji na świecie – ponad 5 kilometrów. Ciśnienie na szczycie odpowiada ciśnieniu na wysokości 6900 m n.p.m. na terenach bliżej równika. Na szczycie notuje się bardzo niskie temperatury i wia...

Specjaliści z uniwersytetów w Exeter, Cambridge, Reading i Bristol twierdzą, że ich najnowsze badania ostatecznie rozstrzygają spór o to, co było przyczyną zagłady megafauny – ludzie czy zmiany klimatyczne. Wszystkie gatunki megafauny zniknęły 10 000 lat temu. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z wiki o megafaunie Megafauna ((gr.) megas „olbrzymi” + (łac.) fauna „zwierzę”) – termin stosowany w archeologii i paleontologii dla określenia zwierząt o dużych rozmiarach. Za miernik uznawana jest masa ciała i stosuje się dwie wartości graniczne: zwierzęta o masie powyżej 45 kg (100 funtów) lub powyżej 100 kg (220 funtów). Termin megafauna może zawierać podkategorie uwzględniające pozycję troficzną zwierząt w której wyróżnia się megaroślinożerców (np. jeleń szlachetny) , megamięsożerców (np. lew), i rzadziej megawszystkożerców (np. niedźwiedź grizzly). Megafauna jest w obszarem zainteresowania paleobiologów zajmujących się plejstocenem ze względu na maso...

Na ulicy przy uniwersytecie w Singapurze walczyły ze sobą dwa węże – kobra i pyton. Sprzeczkę uwieczniono na materiale filmowym. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o pytonach Pytony (Pythonidae) – rodzina węży z kladu Alethinophidia. Tradycyjnie klasyfikowane jako podrodzina dusicieli; z analiz filogenetycznych wykorzystujących dane molekularne nie wynika jednak jednoznacznie, że podrodziny Boinae i Erycinae są bliżej spokrewnione z pytonami niż z wężami z kladu Caenophidia (m.in. połozowatymi, zdradnicowatymi i żmijowatymi)[1][2][3]. Analiza filogenetyczna przeprowadzona przez Pyrona, Burbrinka i Wiensa (2013) wykazała, że dusiciele i pytony są bliżej spokrewnione ze sobą nawzajem niż z Caenophidia; jednocześnie jednak z analizy tej wynika, że pytony i dusiciele nie tworzą kladu, do którego nie należałyby także tarczogonowate, tęczowcowate, rodziny Anomochilidae i Cylindrophiidae oraz rodzina/podrodzina Loxocemidae/Loxoceminae[4]. Tym samym istnieje ryzyko,...

– Co najmniej 20 osób poniosło śmierć, a wyspa cofnęła się w rozwoju o 20 lat po zniszczeniach wyrządzonych przez tropikalny sztorm Erika – powiedział w piątek w telewizyjnym wystąpieniu premier karaibskiej wyspy Dominika Roosevelt Skerrit. Los kilkudziesięciu osób pozostaje nieznany. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z wiki o Dominice Dominika (Dominica, Wspólnota Dominiki – Commonwealth of Dominica) – państwo na wyspie o nazwie Dominika na Morzu Karaibskim w grupie Wysp Zawietrznych (Małe Antyle), pomiędzy Gwadelupą i Martyniką. Dominika jest górzystą wyspą pochodzenia wulkanicznego. Prawie cała wyspa, z wyjątkiem nizin nadbrzeżnych, pokryta jest pasmami górskimi z najwyższym szczytem Morne Diablotins (1447 m n.p.m.). Na wyspie panuje klimat podrównikowy, bardzo wilgotny, z występującymi dość często cyklonami tropikalnymi. Średnia temperatura powietrza utrzymuje się na stałym poziomie przez cały rok i wynosi od 19 do 32 °C, roczna suma opadów notowana w Roseau ...

Nowe studium biologów z Case Western Reserve University sugeruje, że kontakt z solą drogową, która spływa do bajorek czy na mokradła i ulega stężeniu, zwiększa rozmiary żab leśnych (Lithobates sylvaticus), ale jednocześnie skraca ich życie. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z wiki o żabach leśnych Żaba leśna (Lithobates sylvaticus syn. Rana sylvatica[3]) – gatunek płaza z rodziny żabowatych. Opis Edytuj Żaby leśne mierzą od 35 do 76 mm długości. Samice są znacznie większe niż samce. Ich ubarwienie grzbietu jest zazwyczaj brązowe lub rdzawe, zaś części brzusznych żółtawe, a czasem zielonkawo-białe. Są jednymi z najbardziej przystosowanych żab świata, gdyż w czasie zimy jej organizm częściowo zamarza. Przy życiu chronią ją tylko wcześniej zbierane zapasy, które utrzymują przy życiu niektóre z ważniejszych organów. Gdy zima dobiega końca, żaba budzi się i normalnie funkcjonuje. Kilka słów z wiki o soli drogowej Sól drogowa – artykuł przemysłowy będący niemal czystym chlorkiem...

Mieszkańcy wybrzeża Morza Śródziemnego nie zdają sobie sprawy z tego, że zagraża im tsunami. Badania wskazują, że nawet umiarkowane trzęsienia ziemi we wschodniej części Morza Śródziemnego mogą wywołać tę groźną falę. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o tsunami Tsunami (jap. 津波 tsunami?, pol. fala portowa (tsu – port, przystań; nami – fala) – fala oceaniczna, wywołana podwodnym trzęsieniem ziemi, wybuchem wulkanu, osuwiskiem ziemi lub cieleniem się lodowców, rzadko w wyniku upadku meteorytu. Fale rozchodzą się pierścieniowo od miejsca jej wzbudzenia. Na pełnym morzu przejście fali tsunami, poruszającej się z wielką prędkością (do 900 km/h), może być nawet niezauważone, ponieważ długość tych fal dochodzi do kilkuset kilometrów, ale ich wysokość nie przekracza kilkudziesięciu centymetrów. Dopiero w strefie brzegowej fala ulega spiętrzeniu i może osiągnąć wysokość kilkudziesięciu metrów niszcząc nadbrzeżne miejscowości. Najczęściej występuje w basenie Oceanu Spokoj...

Sekcja zwłok wieloryba nie przyniosła jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, co go zabiło. Być może wykażą to dalsze, czasochłonne badania tkanek i narządów finwala. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z wiki o sekcji zwłok Sekcja zwłok (łac. sectio: cięcie, rozcięcie), autopsja (gr. autopsia: zobaczyć na własne oczy) – badanie pośmiertne (łac. post mortem), którego celem jest najczęściej ustalenie przyczyny zgonu. Wyróżnia się naukową (anatomopatologiczną) oraz sądowolekarską sekcję zwłok (określaną niekiedy potocznie mianem obdukcji zwłok). Sekcję naukową przeprowadza lekarz patomorfolog lub lekarz medycyny sądowej. Odbywa się ona w zakładach opieki zdrowotnej lub placówkach dydaktycznych (np. wydziałach lekarskich uniwersytetów) w celu ustalenia przyczyny zgonu, weryfikacji rozpoznania klinicznego oraz w celach dydaktycznych. Każdy lekarz weterynarii ma prawo i możliwość przeprowadzenia sekcji zwłok zwierzęcia, zwykle jednak takie badania wykonują tylko wyspecjalizowane jedn...

Sproszkowana żurawina wielkoowocowa (Vaccinium macrocarpon) zwalcza u myszy raka jelita grubego. Gdy naukowcy z USA podawali ekstrakty z żurawiny myszom z rakiem jelita grubego, zmniejszyła się zarówno liczba, jak i wielkość guzów. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o żurawinie wielkoowocowej Żurawina wielkoowocowa[3], borówka wielkożurawinowa[4] (Vaccinium macrocarpon Aiton) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny wrzosowatych. Reprezentuje tradycyjnie w literaturze polskiej wyróżniany rodzaj żurawina, który od lat 80. XX wieku w światowej literaturze botanicznej opisywany jest już raczej tylko jako sekcja w obrębie rodzaju borówka (Vaccinium)[5][6]. Występuje naturalnie na mokradłach we wschodniej części Ameryki Północnej, ale rozprzestrzeniony został w uprawie i zdziczał także w zachodniej części tego kontynentu oraz w Europie[6]. Ma duże znaczenie gospodarcze z powodu okazałych, jadalnych owoców[7]. Kilka słów z Wikipedii o raku jelita grubego Rak jelita gru...

Po trwającej wiele miesięcy suszy, mieszkańcy Korei Północnej zmagają się teraz ze skutkami powodzi. W miniony weekend (22-23.08) ulewne deszcze przyczyniły się do śmierci 40 osób. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o Korei Północnej Korea Północna (kor. 조선민주주의인민공화국, hancha 朝鮮民主主義人民共和國, MCR. Chosŏn Minjujuŭi Inmin Konghwaguk, Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna, w skrócie KRLD) – państwo w Azji Wschodniej, powstałe w północnej części Półwyspu Koreańskiego po II wojnie światowej, na terenach zajętych przez Armię Czerwoną. Oficjalnie, według konstytucji, Korea Północna jest republiką socjalistyczną[6][7]. Do 1905 roku na Półwyspie Koreańskim istniało Cesarstwo Koreańskie. Wtedy to, po zwycięstwie w wojnie rosyjsko-japońskiej, aneksji terytorium Korei dokonała Japonia. Po kapitulacji Japonii w 1945 roku Półwysep Koreański został podzielony przez Związek Radziecki i Stany Zjednoczone na dwie strefy wpływów, oddzielone granicą wzdłuż 38. równoleżnika. Z tego wzgl...

Wiadomo już, co było przyczyną śmierci sławnego niedźwiedzia polarnego Knuta: to choroba autoimmunologiczna, która spowodowała zapalenie mózgu. Choroby tej nigdy wcześniej nie zdiagnozowano u żadnego zwierzęcia. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z wiki o chorobach autoimmunologicznych Choroby autoimmunologiczne (poprawnie: choroby autoimmunizacyjne) – grupa chorób, w patogenezie których układ immunologiczny (odpornościowy) organizmu niszczy własne komórki i tkanki. U podłoża chorób autoimmunologicznych leży proces nazywany autoimmunizacją. Choroby autoimmunologiczne spowodowane są błędami w uzyskiwaniu kompetencji przez limfocyty w narządach limfoidalnych. Przez barierę szpikową przechodzą limfocyty nie posiadające właściwych antygenów zgodności tkankowej. Efektem takiej dysfunkcji jest atakowanie własnych komórek, uznawanych przez układ odpornościowy za ciała obce. Kilka słów z wiki o niedźwiedziach polarnych Niedźwiedź polarny[4][5][6], niedźwiedź biały[5] (Ursus maritimu...

Miliardy lat temu Ziemia parę razy była lodową kulą. Dowodzą tego badania skał ze Svalbardu. Okazuje się, że w dynamicznym okresie między tymi globalnymi zlodowaceniami nasza planeta była mocno przykryta lodem. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o Ziemi Ziemia (łac. Terra, Tellus, symbol: ⊕, ♁; nazywana również światem oraz rzadziej Gają) – trzecia, licząc od Słońca, a piąta co do wielkości planeta Układu Słonecznego. Pod względem średnicy, masy i gęstości jest to największa planeta skalista Układu Słonecznego. Ziemia jest zamieszkana przez miliony gatunków, wliczając w to człowieka[8], jest jedynym znanym miejscem we Wszechświecie, w którym występuje życie[9]. Odwołując się do informacji zebranych metodą datowania izotopowego, planeta uformowała się ok. 4,54 ±0,05 mld lat temu, chociaż jeśli biorąc pod uwagę informacje zebrane innymi metodami, wartość ta może zmienić się nawet o 0,05 mld lat[10][11][12][13]. W ciągu pierwszego miliarda lat po uformowaniu się Zie...

Liczba wypalanych dziennie papierosów i wskaźnik masy ciała (BMI) to prognostyki zmian wagi po rzuceniu palenia – twierdzą naukowcy z College’u Medycyny Uniwersytetu Stanowego Pensylwanii. Rzucenie palenia może prowadzić do wzrostu wagi, a jego wielkość to kwestia indywidualna. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o papierosach Papieros – wyrób tytoniowy składający się z rurki z cienkiej bibułki (gilzy) o średnicy do 1 cm i długości do 12 cm (zwykle 85 mm), wewnątrz której znajduje się mieszanka tytoniowa zawierająca spreparowane liście różnych odmian tytoniu. Podczas palenia papierosa zawarta w dymie papierosowym nikotyna dostaje się do krwi i wywiera swoje działanie na organizm palacza. Oprócz nikotyny dym tytoniowy zawiera tysiące innych szkodliwych, rakotwórczych substancji chemicznych. Podobną rolę spełnia fajka (zamiast w papierze, który spala się wraz z tytoniem, spreparowane liście umieszczone są w niepalnym, najczęściej drewnianym cybuchu) oraz ...

Najpierw był widziany przy Stadionie Narodowym, potem w parku Skaryszewskim, wreszcie przed godz. 11 (w środę 26 sierpnia) wszedł do Wisły. Pływający łoś wywołał ogromną sensację wśród warszawiaków. Po podaniu środków usypiających zwierzę wywieziono do lasu. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z wiki o łosiach Łoś (Alces alces) – największy współcześnie żyjący gatunek ssaka kopytnego z rodziny jeleniowatych, wyróżniający się charakterystycznym porożem i wyjątkowo długimi kończynami. Jest jedynym przedstawicielem rodzaju Alces. Żyje w podmokłych lasach północnej Eurazji i Ameryki Północnej. Występujący w Polsce podgatunek A. a. alces – łoś europejski jest największą żyjącą w Polsce zwierzyną łowną. Rzadki i objęty całorocznym okresem ochronnym[3]. W XVIII wieku w zachodniej Europie, gdzie łosie już wtedy wyginęły, nazywano je onagrami (leśnymi osłami), czasem też utożsamiano z reniferami, a nawet jednorożcami[22]. Miejscem wielu polowań na łosie była Puszcza Białowieska. Polow...

W ostatnich dniach Australia zmaga się nie tylko z obfitymi opadami deszczu. W Nowej Południowej Walii pojawiło się tzw. rope tornado. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o tornadach Tornado (z hiszp. tronada – burza), trąba powietrzna – gwałtownie wirująca kolumna powietrza, będąca jednocześnie w kontakcie z powierzchnią ziemi i podstawą cumulonimbusa lub rzadziej wypiętrzonego cumulusa. Tornada osiągają różne rozmiary. Zwykle przyjmują postać widzialnego leja kondensacyjnego, węższym końcem dotykającego ziemi. Dolna część leja jest często otoczona chmurą odłamków i pyłu[1]. Tornada zaobserwowano na każdym kontynencie oprócz Antarktydy, jednak najwięcej tornad rocznie notuje się w Stanach Zjednoczonych[2][3]. Większość tornad ma siłę wiatru nie większą niż 180 km/h, szerokość leja do 75 metrów i pozostaje w kontakcie z ziemią na tyle długo, by przemierzyć kilka kilometrów. Niektóre osiągają prędkość wiatru ponad 480 km/h, szerokość leja 1,5 km i przemierzają do 1...

To była pierwsza taka akcja w Polsce. I pierwsza taka operacja w Instytucie Morskim. Do późnych godzin nocnych nad stołem sekcyjnym pochylało się kilkadziesiąt osób – weterynarzy, ekspertów, wolontariuszy. Wiadomo już, że znaleziony w Stegnie martwy wieloryb to samiec finwala. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o finwalach Finwal (Balaenoptera physalus) – gatunek walenia z rodziny fałdowców, występujący we wszystkich oceanach. Jest drugim co do wielkości zwierzęciem na Ziemi (po płetwalu błękitnym), dorastającym do 27 metrów długości. Płetwy długie, szpiczaste. Brzuch biały, grzbiet szary i czarny. Cechą charakterystyczną jest niesymetryczne ubarwienie: warga żuchwy po lewej stronie jest ciemnoszara, warga po prawej stronie jest biała. Fiszbin biały. Fontanna podwójna, wysokości ok. 5 m. Głowa stanowi prawie 1/4 długości ciała. Żyje samotnie, w parach lub małych stadach (6-8 osobników). W lecie finwale migrują na żerowiska w wodach polarnych, w zimie wracają na w...

Australijskie badania wykazały, że wysokotłuszczowa dieta niekorzystnie wpływa na zlokalizowane w żołądku receptory waniloidowe TRPV1 (kanały kationowe aktywowane przez temperaturę i kapsaicynę), które sygnalizują sytość. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z wiki o chilli Papryka chili, chilli, papryka ostra – ogólna nazwa, jaką określa się owoce niektórych odmian, kultywarów i mieszańców papryki (Capsicum) o bardzo ostrym smaku[1]. Za ostry smak papryki chili odpowiada zawarta w jej owocach kapsaicyna, która ma własności drażniące i rozgrzewające skórę i błony śluzowe[3]. Wywołuje uczucie ciepła i zaczerwienienie skóry i błon śluzowych, jednak nie powoduje ich stanu zapalnego, jak np. pieprz czy gorczyca. Silnie piekący smak, jaki odczuwamy przy doustnym spożyciu papryki chili wywołany jest przez podrażnienie zakończeń czuciowych oraz termicznych nerwów. Drogą odruchową powoduje to rozszerzenie naczyń krwionośnych błon śluzowych i skóry oraz położonych pod nimi narządów. K...

Ulewne deszcze nawiedziły północno-wschodnie regiony Turcji. Na skutek opadów zginęło osiem osób, a dwie są poszukiwane. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o Turcji Turcja (tur. Türkiye), Republika Turcji (tur. Türkiye Cumhuriyeti) – państwo położone w Azji na półwyspie Azja Mniejsza, a częściowo również w Europie, ze stolicą w Ankarze. Część europejska – Tracja – stanowi 3% powierzchni i oddzielona jest od części azjatyckiej morzem Marmara oraz cieśninami Bosfor i Dardanele. Turcję od północy otacza Morze Czarne, od zachodu Morze Egejskie i morze Marmara, a od południa Morze Śródziemne (nazywane w języku tureckim Morzem Białym). Republika Turcji powstała po I wojnie światowej na gruzach Imperium Osmańskiego. Od XVIII wieku siła tego Imperium ulegała coraz większemu osłabieniu, a od roku 1821, niemożność pokonania greckiego powstania wyznaczyła początek nieodwracalnego rozkładu terytorialnego głównego trzonu imperium. Kolejne, częściowe rozbiory dokonane zostały ...

W niedzielne popołudnie nad południową część Francji nadciągnęły ulewne deszcze i burze. W najgorszej sytuacji znalazł się departament Hérault oraz miasto Montpellier. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o Francji Francja (fr. France, IPA: /fʁɑ̃s/), Republika Francuska (République française /ʁe.py.blik fʁɑ̃.sɛz/) – państwo, którego część metropolitarna znajduje się w Europie Zachodniej, posiadające także zamorskie terytoria na innych kontynentach. Francja metropolitarna rozciąga się od Morza Śródziemnego na południu do kanału La Manche i Morza Północnego na północy, oraz od Renu na wschodzie do Zatoki Biskajskiej na zachodzie. Francuzi często nazywają swój kraj l’Hexagone (sześciokąt) – pochodzi to od kształtu Francji metropolitarnej. Francja graniczy z Belgią, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcarią, Włochami, Monako, Andorą i Hiszpanią. Terytoria zamorskie graniczą również z Brazylią, Surinamem i Holandią. Kraj jest połączony z Wielką Brytanią przez Eurotunel przebi...

Na Mazurach pewien pokaźnych rozmiarów jeleń wplątał się w bagienną pułapkę. Na ratunek ruszyli okoliczni leśnicy. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o jeleniach Jeleń – zwyczajowa nazwa kilku rodzajów zwierząt z rodziny jeleniowatych. Mianem tym określa się gatunki należące do rodzajów: Cervus, Blastocerus, Ozotoceros, Odocoileus i inne. W Polsce mianem tym określa się jelenia szlachetnego. Samicę jelenia nazywa się łanią, samca – bykiem, a młodego przedstawiciela gatunku – cielakiem. Kilka słów z Wikipedii o jeleniowatych Jeleniowate, pełnorożce (Cervidae) – rodzina ssaków z rzędu parzystokopytnych (Artiodactyla). Należą do niej zwierzęta o kostnym, pełnym porożu (w przeciwieństwie do rogów) ulegającym u większości gatunków corocznej zmianie. Przykładowi przedstawiciele to: renifer, mulak, mundżak, jeleń szlachetny, sarna, łoś, daniel, czy jeleń wschodni. Są to zwierzęta wysmukłe i dobrze przystosowane do biegu, mają silną szyję i głowę zwężającą się ku przodow...

Regularne picie kawy zapobiega nawrotom raka jelita grubego i zwiększa szanse na wyzdrowienie. Największe korzyści odnotowano u pacjentów wypijających 4 bądź więcej kubków kawy dziennie (czyli ok. 460 mg kofeiny). Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o raku jelita grubego Rak jelita grubego (łac. carcinoma coli et recti) – nowotwór złośliwy rozwijający się w okrężnicy, wyrostku robaczkowym lub odbytnicy. Jest przyczyną 655 000 zgonów w ciągu roku na świecie[2]. Zachorowalność na raka jelita grubego na świecie szacuje się na 1,2 miliona przypadków, a liczbę zgonów z tego powodu na 600 tysięcy rocznie[3]. Najwyższe wskaźniki zapadalności notuje się w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej, a najniższe w rozwijających się krajach Afryki i Azji. W Polsce 2. miejsce wśród przyczyn zgonów na nowotwory złośliwe. Zachorowalność: 19/100000/rok dla kobiet; 29/100000/rok dla mężczyzn (dane z 2007). Rzadko występuje u osób poniżej 40. roku życia. Najwięcej zachorowań przypada ...

Na Syberii spłonęło już 77 tysięcy hektarów lasów. Wszystko za sprawą pożarów, które zagrażają także najgłębszemu jezioru na świecie. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o Syberii Syberia (ros. Сибирь, Sibir’) – kraina geograficzna w północnej Azji, wchodząca w skład Rosji, położona między Uralem na zachodzie, Oceanem Arktycznym na północy, działem wód zlewisk Oceanu Arktycznego i Spokojnego na wschodzie, oraz stepami Kazachstanu i Mongolii na południu. W ujęciu historycznym (oraz potocznym w Rosji) do Syberii należy również rosyjski Daleki Wschód. Powierzchnia Syberii w zależności od przyjętego przebiegu jej wschodniej granicy to około 10 lub 12,7 mln km². Geneza słowa Syberia (Sybir) nie jest jednoznaczna i pewna. Łączono tę nazwę z etnonimami „Sabir” i „Seber” określającymi nieznane plemiona Hunów, lub z plemieniem „Suwar” mieszkającym w VI wieku n.e. w środkowym biegu rzeki Irtysz. Inne tłumaczenie łączyło się z przyrodą. Tunguskie słowo „sibur” oznacza błoto,...

W najnowszym numerze Nature Communications międzynarodowy zespół naukowców informuje, że populacja dzikich pszczół w okolicach Ithaca w stanie Nowy Jork jest silna jak nigdy wcześniej. Dzieje się tak pomimo tego, że Varroa destructor atakuje tamtejsze kolonie od połowy lat 90. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o pszczołach Pszczoła (Apis) – rodzaj z rodziny pszczołowatych (Apidae). Apis mają długość ciała od 7-8 mm do 16-18 mm. Mają ubarwienie o różnej intensywności – od jednolicie czarnego i ciemnobrązowego do żółtego i czerwonopomarańczowego. Skrzydła ich mają specyficzne użyłkowanie. Wyróżniają się charakterystycznym kształtem pólka radialnego na przednim skrzydle – ogranicza je zaokrąglona żyłka, która nieco odstaje od krawędzi skrzydła. Pszczoły widzą promieniowanie ultrafioletowe. Wszystkie gatunki należące do rodzaju Apis żyją w zorganizowanych społeczeństwach. Budują one z czystego wosku pionowe plastry z obustronnie ułożonymi komórkami, służącymi do wyc...

Pierwsza tak szeroko zakrojona analiza związków między rozmiarami zwierzęcia a rozmiarami zjadanych i roznoszonych nasion podważyła długo powtarzane założenie, że duzi spożywają głównie duże nasiona. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o kręgowcach Kręgowce (Vertebrata, od łac. vertebra – kręg) – najliczniejszy podtyp strunowców (Chordata), mocno zróżnicowany morfologicznie; obejmujący kręgouste, ryby, płazy, gady, ptaki i ssaki. Dotychczas opisano około 58 000 gatunków kręgowców[2], co stanowi około 5% opisanych gatunków zwierząt. Wielkość współcześnie żyjących kręgowców waha się od 7,7 mm u żab Paedophryne amauensis[3] do 33,9 m[4] u płetwala błękitnego[5]. Cechują się obecnością tkanki kostnej, mają dwuboczną symetrię ciała z dobrze wyodrębnioną głową. Szkielet wewnętrzny stanowi podporę dla tkanek i narządów w trakcie rozwoju, umożliwiając osiąganie dużych rozmiarów. Charakterystyczną cechą kręgowców jest posiadanie czaszki, kręgosłupa i dwóch par kończyn. Ukł...

Grupa kitesurferów pobiła rekord odległości – w 8 dni sportowcy przepłynęli ponad 1200 kilometrów. Podczas niezwykłej wyprawy przetrwali ataki rekinów, oślepiające słońce i ogromne zmęczenie, by dotrzeć do przylądka Jork – najdalej na północ wysuniętego punktu Australii. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o kitesurfingu Kitesurfing (także kiteboarding) — sport wodny, odmiana surfingu, technicznie podobny do windsurfingu, jednak różni się znacząco w sposobie prowadzeniu deski – prowadzi się ją tak jak podczas jazdy na fali, na krawędzi (podobnie do snowboardu), w windsurfingu natomiast deska prowadzona jest płasko. Od tego ostatniego różni się także konstrukcją pędnika – zamiast klasycznego żagla używana tu jest odmiana latawca – utrzymywanego przez żeglującego kitesurfera w znacznej odległości, na barze przypiętym do trapezu (uprzęży) zakładanego przez kitesurfera. Sport ten uprawiany jest zarówno na akwenach słodkowodnych (sprzyjające wiat...

Martwy wieloryb, którego zauważono w wodzie na wysokości plaży głównej w Stegnie, został odholowany do stacji badawczej w Helu. Specjaliści próbują dowiedzieć się co spowodowało, że zawędrował do Bałtyku. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o wielorybach Wieloryb – potoczna nazwa niektórych ssaków z rzędu waleni o większych rozmiarach. Wieloryby są największymi zwierzętami zamieszkującymi Ziemię. Od wieków poławiane dla mięsa, a przede wszystkim dla tłuszczu i spermacetu. Wieloryby, w odróżnieniu od ryb, mają płetwy poziome, a nie pionowe, dzięki czemu szybciej pływają. Nazwa „wieloryb” jest pozostałością z czasów, gdy walenie uważano za gigantyczne ryby. Pomimo zewnętrznego podobieństwa do olbrzymich ryb (patrz rekin wielorybi) są ssakami i posiadają wszystkie najważniejsze ich cechy. Wieloryby od dawna pobudzały wyobraźnię ludzi. Ich olbrzymie rozmiary budziły lęk i prowokowały do snucia niesamowitych opowieści, a wymierne korzyści, jakie czerpano polując na nie...

Zniknięcie wielkich lodowców pod koniec ostatniej epoki lodowej dokładnie zbiega się ze znaczącym wzrostem stężenia dwutlenku węgla w atmosferze – ustalił zespół amerykańskich badaczy. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o dwutlenku węgla Dwutlenek węgla (nazwa systematyczna: ditlenek węgla; nazwa Stocka: tlenek węgla(IV)), CO2 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenków, w którym węgiel występuje na IV stopniu utlenienia. W temperaturze pokojowej jest to bezbarwny, bezwonny i niepalny gaz, dobrze rozpuszczalny w wodzie i cięższy od powietrza (ok. 1,5 raza). Pod normalnym ciśnieniem przechodzi ze stanu stałego do gazowego (sublimuje) z pominięciem fazy ciekłej w temperaturze −78,5 °C. Pod zwiększonym ciśnieniem (5,1 atm) można go jednak skroplić w temperaturze −57 °C. W czerwcu 2006 francusko-włoska grupa badawcza pod kierownictwem Mario Santoro opublikowała w Nature informację o uzyskaniu, dzięki ciśnieniu rzędu 40–48 GPa (ok. 400 000–480 000 atm), stałego ...

Od wtorku, poranki w zachodniej i północno-zachodniej części Rosji witają swoich mieszkańców ujemną temperaturą. Pojawia się ona w okolicach Pskowa, Nowogrodu, Smoleńska oraz obwodu leningradzkiego. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o Rosji Rosja (ros. Россия, Rossija, wymowa i), Federacja Rosyjska (ros. Российская Федерация, Rossijskaja Fiedieracyja, wymowa i) – państwo rozciągające się od wschodniej Europy poprzez północną część Azji po Ocean Spokojny[5]. Federacja Rosyjska jest największym państwem na świecie pod względem powierzchni oraz szóstym największym w historii świata. Pod względem liczby ludności zajmuje 9. miejsce[6]. Rosja należy do największych gospodarek świata, pod względem PKB zajmuje 6. miejsce na świecie[7]. Państwo rosyjskie dysponuje największymi na świecie zasobami naturalnymi i źródłami energii[8]. Rosja jest członkiem wielu międzynarodowych organizacji, m.in. Rady Bezpieczeństwa ONZ[9], G20, Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej, Wspólnoty N...

Badania krwi delfinów wykazały, że jeden z nasyconych kwasów tłuszczowych – kwas heptadekanowy (margarynowy) – może u ludzi odwrócić stan przedcukrzycowy. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z wiki o nasyconych kwasach tłuszczowych Nasycone kwasy tłuszczowe to kwasy tłuszczowe nie zawierające podwójnych wiązań w cząsteczce. W warunkach normalnych są zwykle białymi ciałami stałymi. Kwasy zawierające w łańcuchu więcej niż 10 atomów węgla są nierozpuszczalne w wodzie i są nielotne. Kilka słów z wiki o cukrzycy Cukrzyca – grupa chorób metabolicznych charakteryzująca się hiperglikemią (podwyższonym poziomem cukru we krwi) wynikającą z defektu produkcji lub działania insuliny wydzielanej przez komórki beta trzustki[2]. Przewlekła hiperglikemia wiąże się z uszkodzeniem, zaburzeniem czynności i niewydolnością różnych narządów, szczególnie oczu, nerek, nerwów, serca i naczyń krwionośnych. Ze względu na przyczynę i przebieg choroby, można wyróżnić cukrzycę typu 1, typu 2, cu...

W poniedziałek, 17 sierpnia, w stolicy Węgier doszło po gwałtownej powodzi. Ulice miasta przekształciły się w rwące potoki wody. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o Budapeszcie Budapeszt (węg. Budapest; przymiotnik: budapeszteński) – stolica i największe miasto Węgier, położone w północnej części kraju, nad Dunajem. Formalnie stworzony został w latach 1872-73 z trzech połączonych ze sobą miast: Budy i Óbudy na prawym brzegu Dunaju (geograficznie – Średniogórze Zadunajskie) oraz Pesztu – na lewym (geograficznie – Średniogórze Północnowęgierskie i Wielka Nizina Węgierska). Budapeszt to jedna z najważniejszych metropolii Europy Środkowej a także 8. najludniejsze miasto Europy[3]. Stanowi wielki ośrodek kulturalny (biblioteka narodowa, liczne muzea, galerie, teatry, opera) i naukowy (Akademia Nauk, uniwersytet (od 1635), politechnika (od 1782), Akademia Sztuk Pięknych, wiele innych uczelni i instytutów badawczych). Jest też ważnym centrum turystycznym i uzdrowiskowy...

Boisz się pająków? Nie jedź do tropików. Naukowcy właśnie odkryli pająka, który potrafi sam sterować kierunkiem opadania. Zobacz cały artykuł na tej stronie Kilka słów z Wikipedii o pająkach Pająki (Araneae) – najliczniejszy rząd pajęczaków, należy do niego ponad 40 tys. opisanych gatunków. Są to zwierzęta typowo lądowe, o wielkości od 0,5 mm do 12 cm ciała i do ok. 32 cm rozstawu odnóży. Często samice są większe od samców. Wszystkie pająki mają jad, jednak jad tylko trzech procent z nich może być szkodliwy dla człowieka. Pająki posiadają dwa woreczkowate gruczoły jadowe, znajdujące się u podstawy ich szczękoczułek. U dużych pająków ciągną się one aż do rejonów głowy. Wyróżnia się dwa rodzaje jadu pajęczego – jad hemolityczny i jad neurotoksyczny. Jad neurotoksyczny atakuje układ nerwowy ofiary i jest obecny w większości jadów o działaniu śmiertelnym, natomiast jad hemolityczny powoduje uszkodzenie czerwonych krwinek, niszczy naczynia krwionośne[3], powoduje martwicę tkanek i trudno ...